Tüketici ve Müşteri Kavramı
Tüketici; Bir mal veya hizmeti özel amaçlarla satın alarak kullanan veya tüketen gerçek kişidir.
Müşteri ise bir işletmeden sürekli hizmet alan ya da sürekli aynı markayı satın alan tüketicidir.
Marka, tüketicilerin satın alma kararlarında önemli faktörlerden biri olduğundan işletmeler güçlü bir marka imajı oluşturma çabalarını yıllardır sürdürmektedir. Bu amaçla gelirlerinin büyük bir kısmını marka imajına ve kalite algısına yatırmaktadırlar.
Tüketiciler ihtiyaç duyduğu ürünleri sadece fizyolojik ihtiyaçlarını tatmin amacıyla değil, psikolojik ve psiko-sosyal ihtiyaçlarını gidermek amacıyla da tüketmektedirler. Markalar da bu ihtiyaçlara yanıt vermek ve rakiplerinden ayrışabilmek için bazı başlıklarda özel harcama ve çalışmalar yapmaktadırlar. Tüketicinin müşteriye dönüşmesini sağlayan ve tekrar satın almayı teşvik eden ilk adım olan ambalaj konusu da bu çalışmalardan biridir.
Ambalajın Tüketici Davranışındaki Yeri
Günümüz koşullarında insanlar alışveriş merkezlerinde, caddelerde, yazılı ve görsel medyada binlerce mesaja maruz kalmaktadırlar.
Yapılan bir araştırmada (Bradshaw, Philips 1993), tüketicilerin yaptıkları alışverişlerin %51’ini plansız yapılan alışverişlerin oluşturduğu sonucuna varılmıştır. Bu sonuçla, tüketicileri satın alma noktasında ikna etmenin önemi rasyonel biçimde ortaya çıkmıştır.
Markanın tüketiciyle ilk teması ve mesajı ambalaj vasıtasıyla olduğundan, başarılı bir ambalaj tasarımının müşteriyi ikna etmekte ne denli büyük bir rolü olduğu gerçeği de net olarak anlaşılmaktadır.
Başarılı bir ambalajdan söz edebilmemiz için;
- Ambalaj tasarımında müşteri algı ve beğenisi merkez alınmalı,
- Müşterilerin demografik özellikleri, ihtiyaçları ve istekleri dikkate alınmalı,
- Ambalaj ile müşteriye verilmek istenen mesaj, ambalajın tasarımı aşamasında belirlenmeli,
- Ambalajın etkin bir şekilde müşterinin ilgisini çekip çekmediği periyodik olarak kontrol edilmelidir.
Tüketicilerin müşteriye dönmesinde ve tekrarlanan satışların yapılabilmesinde ambalajın en önemli rolü, görsel bütünlüğü ve renkleridir. Aynı tasarım ve renklerle sürekli olarak uyarılan tüketici markayı bir süre sonra tanır, alışır ve tasarımıyla zihninde bir yere konumlandır. Bu nedenledir ki fiziksel ve görsel tasarımın sürekli değiştirilmemesi, istikrarlı şekilde mesaj olarak verilmesi çok önemlidir.
Günümüzde artık bazı şirketler reklam kampanyalarında markalarının gücünü gösterebilmek için sadece renklerini kullanabilmektedir. Bu da klasik koşullanma ile kazanılmış bir durumdur.
Klasik koşullanmada tüketici belirli sıklıkta maruz kaldığı uyaranlara benzer tepkiler vermektedir. Bu nedenle tüketicinin hızlı bir şekilde gerçekleştirdiği kolayda malların satın alma sürecinde pazarlamacılar, belirli bir kategorideki belirli uyaranları tüketicide alternatif oluşturmasını sağlamak amacıyla kullanmaktadırlar.
Görseller: Woman photo created by gpointstudio – www.freepik.com